Sağlık Rehberi

EL CERRAHİSİ NEDİR?

El cerrahisi; el, el bileği, önkol, dirsek hastalık ve yaralanmaları, omuzun yaralanma ve hastalıkları, el, kol, bacak, ayak sinir kesilerinin onarımı, üst ekstremitenin doğumsal anomalileri, brakial pleksus yaralanmalarının tanı ve tedavisi ile ilgili bir daldır. El cerrahisi elin parmak ucundan köprücük kemiği ile göğüs kafesinin birleştiği noktaya kadar bütün alana bakmakla birlikte diğer vücut alanlarında oluşan ve çözümü mikrocerrahi gerektiren hastalıklarıda içermektedir. 

ÇEKİÇ PARMAK NEDİR?

Çekiç parmak, beyzbol parmağı veya mallet finger, çeşitli sebeplerle el veya ayak parmaklarında meydana gelen şekil bozukluğudur. Çekiç parmak deformitesi genellikle el veya ayağın ikinci, üçüncü veya dördüncü parmağında meydana gelir. Parmak ucuna darbe alma neticesinde veya kronik olarak eklemin hareketinin aksaması nedeniyle parmak sırtındaki tendonların hasar alması sonucu, orta ekleminden kıvrılan parmak, çekiç görünümü aldığından bu isimle adlandırılır. 

OSTEOARTRİT (KİREÇLENME) NEDİR? 

Dejeneratif eklem hastalığı olan osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak bilinmektedir. 50 yaş üzerindeki kişilerde en sık görülen eklem hastalığıdır. Osteoartrit vücuttaki herhangi bir eklemi etkileyebilir. En sık etkilediği eklemler eller, kalça, diz ve omurgadır.

Osteoartritte eklem kıkırdak yapısında bozulma oluşur. Bunun sonucu olarak eklem kıkırdağının altındaki kemik dokusunda değişiklikler meydana gelir. Kemikteki büyümeler ve eklem kenarındaki çıkıntılar eklemlerin normal yapısını bozarak, hareketlerde kısıtlanmaya ve ağrıya neden olur.


DUPUYTREN KONTRAKTÜRÜ NEDİR?

Avuç iç derisinin hemen altında yer alan ve altından geçen tendon sinir ve damar yapıları için koruma görevi üstlenen yapının (fasya) anormal kalınlaşması ile meydana gelen bir durumdur. Fasya kalınlaşması avuç içinden başlayıp parmaklara doğru uzanır. Hastalığın ileri dönemlerinde parmaklarda avuç içine doğru bükülmeler ve deride nodül denilen bazı sertlikler ortaya çıkar.  

DÜĞME İLİĞİ( BOUTONNIERE ) DEFORMİTESİ NEDİR? 

 Parmağın orta ekleminin düzleştirilemediği bir deformitedir. Genellikle travma sonrası meydana gelir. Parmağın düzleştirilmesi oldukça karmaşık bir mekanizma ile olur. Parmak üstünde orta hatta giden bir tendon esas olarak parmağın alt ve orta boğumlarını (proksimal ve orta falanks) düzleştirirken, parmağın her iki yanından gelen tendonlar da uç boğumu (distal falanks) düzleştirir. Düğme iliği deformitesinde ortada yer alan tendon proksimal falanksta orta ekleme yakın düzeyde yaralanmıştır.  

ROMOTAİD ARTRİT NEDİR?

Romatoid artrit genellikle el ve ayak eklemleri de dahil olmak üzere, simetrik olarak eklemlerde inflamasyon ve bunun sonucunda şişme, ağrı ve zamanla eklem içinde hasara yol açan otoimmün(vücudun kendi dokularına karşı bağışıklık sisteminin savaştığı hastalıklar)  bir hastalıktır. 

TETİK PARMAK (TRİGGER FINGER) NEDİR? 

 Tıp dilinde stenozan tenosinovit olarak da bilinen tetik parmak (trigger finger, trigger thumb) elde parmakların bükülmesini sağlayan tendonların ve onların belli noktalarda altından geçtikleri köprülerin (pulley) rahatsızlığıdır. Tendonlar önkol kaslarından başlayıp parmaklara kadar devam eden uzun bir ip şeklindedir. Pulleyler ise tendonların belli noktalarda altlarından geçtikleri ve tendonun hareket düzenini sağlayan yapılardır.  Bu pulleyler tendonu kemiğe yaklaştırır. Tendonların etrafında tüneller içinde rahat kaymasını sağlayan ince bir yapı vardır. Parmağın tabanında mevcut olan pulleyin kalınlaşması, bazen de tendon kılıfında meydana gelen şişliklerden dolayı parmağın hareketleri sırasında takılma ve ağrı olmasına tetik parmak denir. Bu problem başladıktan sonra parmağın kullanılması genellikle buradaki yapıların daha fazla şişmesine yol açarak tablonun ağırlaşmasına neden olur. Bazen tam takılma ve parmak kilitlenmeleri oluşabilir. 

BOKSÖR KIRIĞI NEDİR?

Elin beşinci metakarp kemiği adı verilen tarak kemiği olarak bilinen kemiğin küçük parmağa yakın olan kısmında genellikle yumruk atma sonrası kırık oluşmasına boksör kırığı denilmektedir. Bu isim verilmiş olmakla birlikte, profesyonel boksörlerde nadiren görülür. Daha çok elini yumruk pozisyonunda sert zeminlere vurma/çarpma sonrası ortaya çıkan bir kırık türüdür.   

FLEKSOR TENDON YARALANMALARI  NEDİR? 

Parmakların içeriye bükülmesini sağlayan kaslara fleksor kaslar denir. Önkolda mevcut kaslardan çıkan kordona benzeyen tendon denen yapılar ile parmak kemiklerine bağlanırlar. Fleksor kaslar dirsek veya önkoldan başlar ve kolun orta kısımlarında tendonlara dönüşerek parmak uçlarına kadar uzanırlar. Parmaklarda fleksor tendonlar pulley adı verilen tüneller içinden geçerler. Pulleyler tendonun üzerinde tüneller oluşturarak kemikten uzaklaşmasını engellerler ve eklemlerin daha aktif çalışmasını sağlarlar. 

EKSTANSOR TENDON YARALANMALARI NEDİR? 

Ekstansor tendonlar elin üst yüzeyinde yer alır. Elin ve parmakların yukarıya kaldırılmasında rol oynarlar. Ekstansor tendonlar önkoldaki kasların parmak uçlarına kadar uzanan kiriş uzantılarıdır. Parmaklarda tendonlar incelir ve düzleşir. Aynı zamanda el ayasında mevcut kaslardan (lumbrikal ve interosseoz) başlayan kiriş uzantıları da parmakları yukarı kaldıran ekstansor mekanizmaya katılır.  

SİNİR YARALANMALARI  NEDİR? 

Vücutta sinirler, yaşanan kaza sonucu kesilme ya da ezilme gibi yaralanmalara maruz kalabilir. Böyle durumlarda kişi his kaybı yaşayabileceği gibi sinir vb. doku kayıpları da yaşayabilir. Doğru biçimde tedavi edilmediği takdirde kişi, kas fonksiyonlarını etkin kullanamama gibi sıkıntılar ile de karşılaşabilir. Bir kaza ya da olay sonrası kişide sinir yaralanması mevcut ise, eğer gerekiyorsa birkaç gün içerisinde cerrahi müdahale ile sinirlerin onarılması gerekmektedir. 

TENDON TRANSFERİ NEDİR?

Tendon transferi el fonksiyonlarının çeşitli nedenlerle kaybı sonrası, kaybedilen fonksiyonun kazanılması amacı ile çalışan bir kas kirişinin orijinal yerinden ayrılıp başka bir kirişe cerrahi olarak aktarılmasıdır.  Birçok değişik durum tendon transfer cerrahisi ile tedavi edilebilir. Sinir hasarlanması sonrası tedavi edilmemiş veya tedavi edildiği halde iyileşme sağlanamadığı durumlarda sinirin kasa uyarı göndermemesi nedeni ile kas fonksiyonları kaybolur. Tendon transferleri bu kaybolan fonksiyonların sağlanmasında kullanılabilir. Tendon transfer cerrahisi en çok brakial pleksus, radial sinir, ulnar sinir ve median sinir hasarlanmalarında kullanılır. 

SKAFOİD KIRIKLARI NEDİR?

El bileğinde 8 adet kemik(karpal kemikler) mevcuttur. Bilek kemikleri iki sıra halinde dizilir. Bu sekiz kemikten biri olan skafoid kemik iki sırayı birbirine bağlayan kemik olduğu için aralarında en sık travmaya maruz kalan ve kırılan kemiktir. Kırık çoğunlukla açık el üzerine düşme ile oluşur. Genellikle ilk travma sırasında çok ağrılı bir period olur.  Sonrasındaki günlerde ağrı gittikçe azalır. Morarma nadirdir. Bazı hastalarda belirgin bir deformite ve şişlik oluşmaz. Bu nedenle tanıda dikkatli davranmak ve bu bölgenin radyolojik incelemesinde skafoid kemiğe özellikle dikkat etmek gerekir. Bazı hastaların kırıkları olmasına rağmen aylar yıllar sonrasında doktora başvurup tanıları konulmaktadır. İlk gün çekilen grafilerin hepsinde mevcut skafoid kırığı görülemeyebilir. Şüphe durumunda mutlaka alçıya alınıp 10. gün tekrar grafi çekilmelidir. Eğer şüpheli durum varsa MRI veya bilgisayarlı tomografi görüntülemesi yapılmalıdır.  

PARMAK UZUV KOPMALARI NEDİR?

Kopmalar tam kopma ve kısmi kopma olarak iki ana gruba ayrılır. Tam kopmalarda uzuv (parmak, el veya kol) tamamen vücuttan ayrılmıştır ve tüm damarlar da koptuğu için kopan parçanın acilen yerine dikilmesi gerekir. Kısmi kopmalarda ise uzvun vücut ile bağlantısı devam etmektedir ve sadece bir kısmı kesilmiştir. Damarlar sağlam kalmışsa hasar gören kısmın canlılığı devam ettiğinden tam kopmalara oranla hastanın sağlık kuruluşuna ulaştırılma süresi daha az önem taşır. Ancak her iki durumda da hastanın ve parçanın bir an önce bir sağlık kuruluşuna ulaştırılması cerrahi tedavinin başarısını arttıran en önemli etkendir. Kopan uzvun yerine dikilme işlemine Replantasyon denir. Uzvun yerine dikilmesi elbette ki her zaman mümkün değildir. Hastanın genel sağlık durumu, kopan uzvun durumu, hastanın sağlık kuruluşuna ulaşma süresi, mevcut teknik imkanlar replantasyon işleminin yapılıp yapılmamasında etkili olan faktörlerdir.  

PARMAK UCU YARALANMALARI VE KOPMALARI  NEDİR? 

El cerrahisi ve mikrocerrahideki gelişmeler sonucunda eskiden yerine dikilemeyen ve körlenerek kapatılan parmak ucu yaralanmalarının tedavisinde büyük gelişmeler kaydedilmiştir. Artık uygun yaralanmalarda tırnak yatağı seviyesinden bile kopan parçanın yerine takılması mümkün olmaktadır. Kopan parça yerine takılmaya uygun değilse avuç içi, yan parmak ya da aynı parmaktan yapılan doku nakilleri ile oldukça kabuledilebilir sonuçlar elde edilebilmektedir.  

ÖN KOL KESİLERİ NEDİR?

Ön kol yaralanmaları basit bir kesiden, ezilme, sıkışma, yanma ve ateşli silah yaralanması gibi komplike ve uzun dönem tedavi gerektiren durumlara kadar birçok nedenden kaynaklanabilir. Yaralanma bölgesinde tespit edilen hasarlar için cerrahi planlanmalıdır. Hastanın eşlik eden kırığı varlığında kemik tespiti, tendon onarımları, damar ile sinir onarımları sıraya gerçekleştirilmelidir. Yara alanında yer alan yabancı cisimler çıkarılır. Yara kirli ve kapatılması uygun görülmezse ardışık ameliyatlardan sonra temiz bir saha elde edildikten sonra kapatılabilir. Cilt defekti kapatılamayacak durumda ise cildin lokal ve serbest doku nakilleri ile kapatılması mümkündür.  Ön kol kesilerinde cerrahinin, erken ve tecrübeli el cerrahisi merkezinde yapılması büyük önem arz eder. Çünkü kesilen yapıların onarımlarının geç veya yetersiz yapılması, kas küçülmelerine ve yıpranmalarına, ileride el ve parmak hareketlerini olumsuz etkileyen ciddi kalıcı sakatlıklara yol açabilir. Tedavinin iyi ve zamanında yapılmadığı durumlarda ciddi el fonksiyon bozuklukları ve sakatlık durumu oluşabilir.  

ÖN KOL KIRIKLARI NEDİR?

Ön kolda yer alan radius ve ulna kemiklerinin her ikisinin de kırılması ile meydana gelen travmalardır. Bu kırıklara yüksek oranda açık yaralanmalar eşlik eder. Direk travma sonrası meydana gelebileceği gibi yüksek enerjili düşme, trafik kazaları sonrası da meydana gelebilir. Bu yaralanmalara el bilek eklemini ilgilendiren Galeazzi, dirsek eklemini ilgilendiren Monteggia kırıklı çıkıkları da eşlik edebilir.  Muayenede el ve ön kol fonksiyonlarında kısıtlılık ön plandadır. Mutlaka damarların ve sinirlerin muayeneleri ayrı ayrı yapılmalıdır.  

Cerrahi tedavide plak ve vida ile tespit öncelikle tercih edilen yöntemdir. Kemik içi çivileme, açık kırıklarda dışarıdan tespit yöntemleri kullanılabilir. Doğru tespit yöntemi tecrübeli bir cerrah tarafından yapılmalıdır. Cerrahi tespit ile kemik uzunluğunun ve diziliminin dogru sağlanması oluşabilecek rotasyon kısıtlılıklarının önlenmesi açısından önemlidir. 


EL KIRIĞI NEDİR?

Kemikler üzerine gelen aşırı kuvvetlere bağlı kırıklar oluşabilir. Kırık oluştuğunda ağrı, şişlik, morarma, şekil bozukluğu hasarlanan bölgenin kullanılamaması gibi şikayetler oluşur. Kırıklar ayrışmamış şekilde olabilecekleri gibi aşırı parçalı ve deformite oluşturacak kadar birbiriden ayrışmış olabilir. Bazı kırıklar kemiğin gövdesindedir, bazı kırıklar ise kemiğin uç kısmında eklem içine kadar uzanır. Eklem içine ulaşan kırıkların tedavisi daha zordur. Genellikle eklem hareket kısıtlılığı oluşur. Parçalı kırıklar genellikle yüksek enerjili travmalardan sonra oluşur. Açık yaralanma ile birlikte olan kırıklarda enfeksiyon (iltihap) riski vardır.  Atel veya tam alçı yerinden oynamamış kırıkların tedavisi için kullanılabilir. Bazı kırıklar anestezi sonrası anında radyolojik inceleme yapmaya olanak sağlayan skopi denen makineler yardımı ile kapalı olarak karşı karşıya getirilip teller ile sabitlenebilir.  Eğer açık yara mevcut ise veya kırıkların karşı karşıya getirilemiyor ise yara açılarak kemik parçaları karşı karşıya getirilir. Plak, vida ve teller kullanılarak kırık sabitlenir.  Kırık eklem yüzüne uzanıyor ise eklem yüzünün çok özenli şekilde düzeltilerek sabitlenmelidir. Kemik aşırı derecede parçalı ise veya kemik defekti varsa vücudun başka yerlerinden alınan kemik parçaları kırık bölgesine yerleştirilebilir. Kemik grefti kaynağı olarak el dirsek ve kalça kullanılabilir. 

EL BİLEĞİ KIRIKLARI NEDİR?

El bileği kırıkları genelde kol açık iken el üzerine düşme sonrası oluşur. Trafik kazaları, yüksekten düşme gibi yüksek enerjili travmalar nedeni ile kırıklar oluşabilir. Yaşlılarda oluşan osteoporoz kemiklerin incelmesine ve daha kırılgan hale gelmesine yol açar. Yaşlı osteoporotik hastalarda daha basit travmalar ile el bileği kırığı oluşabilir. El bileğinin en çok kırılan kemiği radius denen önkol kemiğidir. Kırık oluştuğu zaman el bileğinde ağrı, şişlik, şekil bozukluğu oluşur. Bazen kırık oynamamış şekilde, bazen kemik uçları birbirinden tamamen ayrılmış şekilde olabilir. Bazen kırık çok parçalı ve tamamen yerinden kaymış şekilde olabilir. Tedavi kırık tipine göre değişkenlik gösterir.   Eğer kırık oynamamış ise kırığın alçı ile sabitlenmesi yeterli olur. Hastanın yaşı ve kırık tipine göre kırık sabitlenme süresi (3-5 hafta arası)  belirlenir. Eğer kırık oynamış ise hastanın ve kırığın değerlendirmesini takiben uygun durumlarda kırığın yerine oturulmasına çalışılır. Bu işlem sırasında eğer imkân var ise skopi denen anında radyolojik inceleme yapılabilen alet yardımı ile kırığın yerine oturup oturmadığı görülür, eğer kırık uygun pozisyonda ise bu şekilde alçı yapılabilir.  Eğer kırık çok parçalı, eklem içi uzanımlı ve stabil olmayan bir kırık olduğu düşünülüyor ise hastanın genel durumu da dikkate alınarak cerrahi tedavi kararı alınır.  

SİNDAKTİLİ ( YAPIŞIK PARMAK)  NEDİR? 

 Sindaktili iki veya daha fazla parmağın birbirine yapışık olması durumudur. Gebelik döneminde el ve ayaklar ilk oluştuğunda bütün parmaklar birbirine yapışıktır. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde parmak aralarındaki doku bağlantılarının gerilemesi sonucu parmaklar birbirinden ayrılır. Gelişimin bu döneminde oluşacak aksaklıklar parmakların ayrılmasını engelleyerek sindaktili oluşmasına neden olur. 

 Tedavi çoğunlukla cerrahidir.  Cerrahide perde yapan deri fazlalıkları yapışık iki parmağa paylaştırılarak zig zag kesiler yapılır. Çoğu zaman yine de deri örtüsü açısında eksik bölgeler kalır; buralara çocuğun kasık, kol içi gibi dikkat çekmeyen bölgelerinden deri nakli de yapmak gerekir. Sindaktili aynı elde yan yana iki aralığı ilgilendiriyorsa, bu aralıklar ayrı seanslarda açılmalıdır. Aynı seansta açılmaları halinde, ortada kalan parmağın her iki tarafında da cerrahi girişim yapılacağı için bu parmağın kan dolaşımında problem olabilir. 


POLİDAKTİLİ ( FAZLA PARMAK)  NEDİR? 

Başparmak, küçük parmak veya çok daha nadiren ortaparmaklarda görülen sayı fazlalığına polidaktili denir. Hem elde ve hem de ayakta sık olarak görülür. Cerrahi tedavi bir yaşından sonra tıbbi şartların uygun olduğu en erken dönemde gündeme alınmalıdır. Tedavi yaklaşımı olarak, zayıf olan ve fonksiyonları daha az olan parmak alınır. Kısıtlı da olsa üstlendiği bazı fonksiyon ve hareketler varsa bunları yaptıran tendonlar korunacak olan parmağa aktarılır. Çift parmaklar arasında herhangi bir fark gözlenemiyorsa, özellikle problemin daha uç kısımlarda görüldüğü olgularda iki parmağın kemikleri birbirine kaynatılarak birleştirme yoluna da gidilebilir.  

KARPAL TÜNEL  NEDİR? 

Karpal tünel, insan elinin avuç içi kısmında yer alan, kemikler ve bağlar ile çevrili dar bir kanaldır.

Karpal tünelde bulunan ve median sinir adı verilen sinir üzerine baskı uygulanması el ve kollarda uyuşma, karıncalanma ve halsizliğe karpal tünel sendromu adı verilir. Bu durum genellikle ellerin yorulduğuna işaret eden bir rahatsızlıktır.

Bireyin bilek anatomisi, diğer sağlık sorunları ve aynı el hareketlerinin sürekli tekrarlanması karpal tünel sendromunun ortaya çıkmasına sebep olabilir. Uygulanacak doğru tıbbi tedaviler karıncalanma ve uyuşma hislerini hafifletir. Bu sayede bilek ve el tekrar normal işlevlerini yerine getirebilir bir hal alır.


KUBİTAL TÜNEL  NEDİR? 

Dirseğimizi büktüğümüzde ulnar sinir gerilir ve medial epikondit dediğimiz kemik çıkıntısına doğru itilerek sıkışır. Bu pozisyonda uzun süre geçirildiğinde, örneğin eli başının altında(dirseği kıvrık)uyuyanlarda, çalışırken dirseğini sürekli dayamak zorunda olanlarda kubital tünel sendromu oluşması daha kolaydır. Sinirin etrafını saran bağ dokusu kılıfı sürekli meydana gelen travmaya reaksiyon göstererek kalınlaşır. Kalınlaşan bağ dokusu arasındaki sinir liflerinin ileti kalitesi bozuldukça sendromun belirtileri ortaya çıkar.  Uzun süreli ve ileri hastalarda ameliyat gereklidir. Ameliyatta genellikle sadece kol uyuşturulur (aksiller blok anestezisi). Ulnar sinir, dirsekteki iki çıkıntılı kemik arasından çıkarılarak dirseğin ön tarafına taşınır. Uyuşukluk ve elektriklenme hislerinin geçmesi birkaç hafta-ay alabilir. Bazı hastalarda ameliyat sonrasında fizyoterapiye de ihtiyaç duyulur. 


KEINBÖCK HASTALIĞI  NEDİR? 

Kienböck hastalığı, el bileğindeki lunat kemiğin avasküler nekrozu(dolaşım bozukluğu) ve buna bağlı olarak gelişen el bileği sorunları olarak tanımlanabilir. Lunatum el bileğinde mevcut olan 8 küçük kemikten birisidir. Lunat el bileğinin ortasında yer alır ve her iki yanında bulunan iki küçük kemik (skafoid ve trikuetrum) ile birlikte el bileği eklemini oluşturur, üst tarafta önkol kemikleri ile( radius,ulna) ile eklemi oluşturur. Aslında tam olarak belirlenmemiş nedenlerden dolayı bu kemikte dolaşımın bozulması sonrası kemik normal yapısını kaybeder. Lunatumun normal yapısının kaybolması ve şeklinin değişmesi nedeni ile el bileğinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve kireçlenme oluşabilir. Eğer boy uzunluk farkı yok ise damarlı kemik nakilleri bir tedavi seçeneği olarak akla gelmelidir. Daha ileri evrelerde küçük kemiklerin birbiri ile dondurulması ile yük aktarımının yönünün değiştirilmesi sağlanabilir. El bileği eklemi kireçlenmiş ise el bileğinin dondurulması planlanabilir.  Son yıllarda kameralı sistem ile yapılan tedavi yöntemleri popularize olmuştur. Hastalığın tedavi kararında bazen zorlanılabilir. Tecrübe karar mekanizmasının oluşmasında önemlidir. Mutlaka hastaya yapılacak tedavi hakkında uzun uzadıya anlatılmalıdır. Bazen hastanın birden fazla operasyona ihtiyacı olabilir.  

EL BİLEĞİ BAĞ YARALANMALARI   NEDİR? 

El bileği bağ yaralanmaları genelde el bileği üzerine düşme veya çeşitli aktiviteler sırasında oluşan travmalar ile oluşur. Travma sonrasında genelde el bileği şişer bazen morarma oluşabilir. Genellikle hareket sırasında ağrı vardır. Çıkık ve kırıkla beraber bağ yaralanmaları oluşabileceği gibi kırık oluşmadan da bağ yaralanması saptanabilir.  El bileğinde en çok hasara uğrayan ligaman el bileğindeki kemiklerin ana koordinasyonunu sağlayan ligamanlardan biri olan skafolunat lıgaman adı verilen bağdır. Hasarlanmasında el bileği kemiklerinin pozisyonları değişir ve ileriki dönemlerde el bileğinin devamlı ağrılarının oluşumu görülebilir.  Tedavi el bileği ateli kullanımından cerrahiye kadar uzanan çeşitlilik gösterir. El bileği artroskopisi el bileği üzerinden küçük iki adet delik açılarak bir tanesinden kamera ikincisinden özel yapılmış aletler ile girilerek el bileği iç yapılarının incelenmesidir. El bileği artoskopisi el bileği bağ yaralanması düşünülen hastalara yapılması gereken bir incelemedir. El bileği artoskopisi ile tedavi edilebilen durumların çözümü sağlanabilir. Artroskopik cerrahi sonrası bazı hastalara açık cerrahi girişim yapılmasına karar verilebilir. Açık cerrahi sırasında pin, vida tatbiki veya çeşitli yöntemler ile bağ tamiri yapılabilir.  

EL BİLEĞİ ARTROSKOPİSİ  NEDİR? 

El bileği artrokopisi ile açık cerrahiye nazaran çok az doku hasarı daha az ağrı, şişme ve hareket kısıtlılığı oluşmakta ve  ameliyat sonrası iyileşme hızlı olmaktadır. El bileği artroskopisinde 2,7 veya 2,4 mm’lik çok ince kameralar kullanılır. El bileğine küçük yaralar açılarak kameranın girilmesi ve görüntünün büyültülerek televizyon ekranına aktarılması yöntemi ile eklem içinin gözlenmesini sağlanır.  Bu ameliyat sırasında bu küçük eklem aralığına kamera ve aletlerin girilebilmesi için özel traksiyon sistemleri kullanılarak eklem aralığı açılır. Eklem içine gaz veya sıvı tatbik edilerek yapıların görülebilir hale gelmesi sağlanır. Bazen artroskopi açık cerrahi girişimler öncesinde veya daha fazla yumuşak doku hasarı oluşturmamak amacı ile açık cerrahi ile aynı anda kullanılabilir.  El bileğinin şişliklerinin (ganglion) tedavisinde kullanılabilir. El bileği eklem içi iltihaplanmalarda el bileğinin içinin temizlenmesinde ve yıkanmasında çok etkili bir yöntemdir. Bazı romatizmal hadiselerde eklem içi sinovyal yapıların temizlenmesi ve eklemin yıkanmasında kullanılabilir. 

OMUZ ARTROSKOPİSİ NEDİR? 

Eklem içinde enfeksiyon gelişmesi, cerrahi işlem sırasında kıkırdakların zarar görmesi gibi düşük oranda komplikasyonlara sahiptir. Omuz artroskopisi en sık tekrarlayan omuz çıkıkları ve omuz çevresini saran rotator kılıf yırtıklarıdır. Tekrarlayan omuz çıkıklarında omuz kapsülündeki yırtık onarılır, rotator kılıf yırtıklarında da yırtılmış olan tendon tekrar kemiğe tutturulur. Diğer sık kullanıldığı durumlar, kıkırdak yaralanmaları, serbest kıkırdak parçalarının çıkarılmasıdır.Açılan küçük deliklerden yapılan bir cerrahi işlem olmasından dolayı hastanın ameliyat sonrasında iyileşme süresi açık yöntemlere göre daha kısadır. Eklem kesilip açılmadığından enfeksiyon gelişme riski daha düşüktür. Hastanın ameliyat sonrası hissettiği ağrı daha az olur. Özellikle sporcularda spora dönüşü hızlandıran bir yöntemdir. Omuz artroskopisi, omuz eklemine, omuz çevresinde açılan küçük deliklerden artroskop denilen ince, uzun ve ışıklı kameralar ile girilerek omuz eklem sorunlarının görüntülemesi ve cerrahi onarımı ameliyatıdır.  

DİZ ARTROSKOPİSİ  NEDİR? 

Diz artroskopi işlemi için dize iki yerden küçük cilt kesileri yapılır. Kesinin birinden, kalem büyüklüğünde içinde video kamera olan artroskop aleti, diğerinden de cerrahi aletler ile diz eklem içindeki yapıları bir ekrandan izleyerek cerrahi işlemi gerçekleştirir. Artroskopik cerrahi ile dokulara hasar vermeden uygulanan tedavi sonucunda hastalar daha kolay iyileşirler. Genellkle diz artroskopisi iki amaçla uygulanır. Birincisi; tanısal artroskopi olup, ortopedi hekimi dizin içindeki yapıları inceleyerek ağrıya yol açan sorunu saptar. Eğer eklem içinde hasarlı veya sorunlu bir durum yoksa, işlemi sonlandırabilir. Ancak örneğin menisküs yırtığı gibi bir sorun belirlenirse, hekim gerekli cerrahi müdahaleyi yapar. Bu cerrahi işlem girişimsel artroskopi olarak tanımlanır. Artroskopi işlemi küçük kesiler ile yapıldığından, açık ameliyatlara göre daha az ağrılı olup, iyileşme süresi de çok daha kısadır. 

DİZ PROTEZ NEDİR?

Diz protez sistemi, çeşitli nedenlerden dolayı yıpranan diz eklemini metal ve implant gibi malzemelerle kaplanması tekniğine denir. Bu ameliyatın amacı, hasarlı eklem yüzeyleri arasındaki teması keserek ağrısız, rahat yürümeyi sağlayan yapay bir ekleme sahip olmaktır.  Kireçlenme ve onarılamayacak sorunları olan hastalara uygulanabilir. Bu işlemin temel amacı, hastanın günlük yaşamında eskisi gibi diz hareketlerini aynı şekilde yapmasına ve sorunsuz hareket etmesine olanak sağlamaktır. Farklı protez türleri de vardır. Protezlerin kullanım süresinin 20-25 yıla kadar uzadığı düşünülürse bu ameliyat 60 yaş ve üzeri hastalar için daha uygun bir seçenek olmaktadır. Ama bu durum 60 yaşın altındaki kişilere uygulanmayacağı anlamına gelmemektedir. Ancak 55 yaş ve altı kişiler için, protezden önce mümkün olduğunca diğer tedavi seçeneklerini denemek iyi bir fikirdir. Ancak erken yaşta travma veya diğer hastalıklar sonucu gelişen kireçlenmeler protez uygulamasını gerektirebilir.  

DOĞUMSAL KOL FELCİ NEDİR?

Zorlu doğum sırasında kola giden sinirlerin hasar görmesiyle ortaya çıkan klinik tablo doğumsal kol felci başlığı altında toplanır. Hasarlanan sinirler brakiyal pleksus denilen sinir ağına aittir.  Doğum sırasında hekim tarafından uygulanan ölçüsüz güce  bağlı olarak oluşan olguları bırakacak olursak, yüksek doğum tartısı, omuza bağlı zorlu doğum, doğumun ikinci evresinin uzaması , makat gelişi ve forseps kullanımı bilinen risk faktörleri arasında yer alır.  Bebeğin bir kolunu diğerine göre daha az hareket ettirmesi veya hiç ettirememesi, etkilenen elde yumruk yapılamaması, kollar arasında renk farkı, bir kolun diğerine göre daha yumuşak olması, daha büyük bebeklerde cisimlerin hep aynı elle kavranması, elini ağzına götürememe gibi belirtiler brakiyal pleksus hasarını işaret eden bulgulardır. Brakiyal pleksus yaralanmasına maruz kalan ve yukarıdaki problemlerin görüldüğü bebeklerin yaklaşık %10'luk bir kısmında ameliyat ihtiyacı doğabilir. Fakat kol felci ile doğan bebeklerin cerrahi tedavi gereksin veya gerekmesin en kısa zamanda brakiyal pleksus yaralanmalarının hem cerrahi tedavisi hem de fizyoterapisi ile uğraşan bir ekibin kontrolüne girmesi gerekir 

DADI DİRSEĞİ NEDİR?

Dirsek düz konumda ve el sırtı yukarı bakacak konumdayken , elin aniden çekilmesi sonucu radius başının yarı çıkık oluşturmasıyla karakterize duruma denir. Radius başının ön kısmında, radius başı ile boynu arasında keskin bir yükseklik farkı bulunduğundan annüler bağ radius başını kavrayarak  kolaylıkla yerinde tutar. Ancak önkol el ayası aşağı bakacak şekilde geldiğinde annüler bağın ön kısmı radius başının arkasına rastlar ki, burada radius başı ile boynu arasında keskin değil de kademeli bir yükseklik farkı mevcuttur ve ön kol bu konumdayken koldan çekildiğinde radius başı annüler bağın voler kısmın altından sıyrılabilir. Koldan çekme sonlandırıldığında anüler bağ radius başı ve kol kemiğin alt ucu arasına sıkışır.  Tanının konmasının ardından hekim çıkığı özel bir manevra ile yerine yerleştirir. Bu manevraya dadı dirseği redüksiyonu denir. Bunun için anestezi uygulanmasına gerek yoktur. Radius başı yerine oturunca çocuk rahatlar ve kısa bir süre içinde tekrar dirseğini eskisi gibi kullanmaya başlar.  

DOĞUMSAL RADYOULNAR SİNOSTOZ NEDİR? 

Önkolda radius ve ulna kemiklerinin belli bir kısmının doğuştan bitişik şekilde oluşması olarak tanımlanır.  Mezoderm hücrelerinden oluşan tomurcuk apikal ektodermal sırt diye tanımlanan kısmın yönlendirmesiyle oluşur.  Gebelikte anormal gelişen olaylar sonucu ulna ve radius arasında oluşması gereken aralık bir bölgede oluşamayacak olursa iki kemik o bölgede bitişik kalır. Bu farklılaşma kusurun derecesi teratojen etkinin şiddeti ve 

etkime süresiyle doğru orantılıdır. Kıkırdak kemik taslaklarını kemikleşmesiyle sinostoz bölgesi iki kemiğin birbirine birleştiren kemiksel bir köprü halini alır. 



MADELUNG DEFORMİTESİ NEDİR? 

Radius alt uç büyüme plağının voler ve ulnar tarafındaki büyüme bozukluğuna bağlı olarak el bileğine yakın bölgede radiusun ulnar ve voler tarafa doğru kıvrım ve dorsele doğru süblükse olan ulna distal ucunun el bileği sırtında çıkıntı oluşturması ile karakterize bir durumdur.  Olguların bir kısmında neden bulunamaz. Madelung deformitesi sıklıkla genetik bir bozuklukla birliktedir.  Madelung deformitesi ile birlikte Leri Well sendromu denen mesomelik cücelik,Turner sendromu olabilir,veya herhangi bir genetik ilişki olmadan da olabilir.  Kızlar erkeklerden daha sık etkilenir. Araştırmacılar bunun muhtemelen X kromozomu üzerindeki bir gende mutasyona bağlı olduğuna inanmaktadır. Nadir olarak madelung deformitesi travma sonrası radius alt uç büyüme plağının voler ve ulnar tarafının hasar görmesi sonucu oluşur.